Thơ Ả Rập - Ibn Quzman

 

Abu Bakr Muhammad ibn Isa Abd al-Malik ibn Isa ibn Quzman al-Zuhri (tiếng Ả Rập: أبو بكر محمد بن عيسى بن عبدالملك بن عيسى بن قزمان الزهري; 1087–1160) – nhà thơ Ả Rập xuất sắc dưới thời trị vì của vương triều Almoravid ở al-Andalus.
 
Xuất thân trong một gia đình văn hóa có tiếng. Ibn Quzman sinh ở Cordoba, sau đó ông chuyển đến Seville. Ông có một cuộc sống tương tự như cuộc sống của những người hát rong Languedoc, thích những bữa tiệc tùng, vui vẻ, uống rượu ngay cả trong tháng Ramadan. Ông kết thúc cuộc đời của mình như một tu sĩ Hồi giáo (imam) ở Cordoba.
 
Ông đã tạo ra một thể thơ mới – zajal (giai điệu). Theo một số nhà nghiên cứu, ông là nhà thơ quan trọng đầu tiên sử dụng thể thơ zajal và phổ biến nó. Thơ của ông viết bằng tiếng Ả Rập phương ngữ Andalucia, một số bằng tiếng Latinh. Các tác phẩm của ông ảnh hưởng đến thơ trữ tình và lời bài hát của vùng Provencal (Pháp) thời kỳ đầu. Những bài thơ của ông đầy những gợi ý, cường điệu, mỉa mai, chủ đề chính là mối quan hệ giữa những người trẻ tuổi.
 
Hầu hết các tác phẩm của ông được lưu giữ trong một bản thảo, được tìm thấy ở St.Petersburg năm 1881 dưới tên “Divan” (tuyển tập) với 149 bài zajal.
 
3 bài thơ
 

NGƯỜI YÊU CỦA TÔI
 
Người yêu của tôi đã bỏ ra đi
Giờ quay về để làm tôi đau khổ
Lại từ chối, lại gọi mời lần nữa
Không cho yên, chỉ vì sự tò mò.
 
Lời của em giống như một con dao
Em mở lời làm tôi ngay lập tức
Lưỡi tê dại và tôi không thể kịp
Không đủ thời gian nói hết một câu.
 
Còn gì ngọt ngào, đau đớn hơn tình yêu
Bình lặng hơn, đau đớn hơn xa cách?
Bằng niềm vui nỗi buồn tôi chúc phúc
Cho nghệ thuật bí ẩn tột cùng kia.
 
Vầng hào quang che khuất mặt trăng khuya
Em giống như từ trên trời xuống vậy
Em cứ nói cho tôi hay tội lỗi
Tôi – nô lệ của em, không muốn tự do!
 
Dù em thương hay em ghét gì tôi
Tôi vẫn quí vẫn thương em như vậy
Em nâng lên hay dìm tôi xuống đáy
Rồi như trăng, lại ẩn giấu sau mây.
 
Tôi chấp nhận, chỉ không muốn điều này
Là tin đồn và quan tâm vớ vẩn
Người khuyên nhủ, căn ngăn – tôi im lặng
Không nghe theo miệng lưỡi của người đời.
 
Suy cho cùng họ không hiểu gì tôi
Em không trung thành – nhưng tôi chung thủy
Chung thủy với em – tôi không có lỗi
Tôi tin rằng lẽ phải thuộc về tôi.
  

EM BỎ TÔI
 
Em bỏ tôi – tôi coi là số phận!
Em không để cho tôi câu trả lời
Giá biết ở đâu trên thế gian này
Tôi còn tìm thấy em như lòng muốn.
 
Em bỏ tôi dù tôi vẫn trung thành
Bởi vì em nghe theo lời ai đấy
Mọi ước mơ của tôi đều uổng phí
Giờ chỉ mình tôi với một nỗi buồn.
 
Vì tình yêu mà tôi chịu cực hình
Dù đau đớn tôi sẵn sàng cháy hết
Hãy lắng nghe một lời rất chân thật
Tôi chết đây – không có thuốc chữa lành…
 
Yêu là chết – không gì khủng khiếp hơn.
  

GẶP LẠI EM
 
Gặp lại em, tôi không ngước mắt lên
Tôi im lặng. Chào để làm chi vậy?
Nếu không yêu em thì tôi từ chối
Tôi đã là người xa lạ với em.
 
Nhưng tôi yêu và tôi vẫn đi tìm
Dù em đỏng đảnh và em gian dối
Chẳng lẽ để bệnh của tôi chữa khỏi
Không nơi nào có thuốc ở trần gian?
 
Có phải Chúa ban cho họ quyền năng
Những người đẹp vô thần và độc ác
Không có tâm hồn – chỉ là xác thịt
Nhưng có tâm hồn thì lại cô đơn?
 
Đừng mong chờ để họ ban phát tình
Đừng hy vọng chi những lần gặp gỡ
Lời hứa hẹn ở bên kia thế giới
Nơi người ta giữ lời hứa của mình!
 
Hiểu điều đó, tôi xin kết luận rằng:
Cần hợp lý duy nhất và có thể
Và cuộc đời tôi lập tức thay đổi
Còn bóng ma bị phân hủy trong sương.
 
Yêu – không yêu, có quan trọng lắm không?
Sao lại phí đời mình vì chuyện nhỏ?
Tôi tìm uống rượu và tôi vui vẻ
Và những âu lo mệt mỏi tôi quên.
 
Tình yêu một phía có ích gì chăng?
Tình là gì nếu như tiền chẳng có
Nếu bạn giàu – hãy cám ơn phận số
Còn bạn nghèo – bạn là một tù nhân.