Thơ THỔ NHĨ KỲ - Karacaoğlan

Karacaoğlan (1606 – 1679) – nhà thơ dân gian Thổ Nhĩ Kỳ. Thơ ông là bức tranh sống động về thiên nhiên và cuộc sống của cư dân vùng Anatolia. 

Tiểu sử
Có rất ít tư liệu về cuộc đời của Karacaoğlan. Một số nhà nghiên cứu cho rằng ông sinh ở vùng núi Kozan trong một ngôi làng có tên là Varsak. Một số khác cho rằng ông sinh ở ngôi làng Karacaoğlan, nay gọi là Osmaniye. Các bộ lạc Barak và Çavuşlu thì khẳng định rằng ông là đồng hương của họ. Tuy nhiên số đông vẫn cho rằng ông sinh ở Çukurova, miền nam Anatolia. Karacaoğlan là bút danh, tên thật của ông được cho là Simayil, Halil hoặc Hasan. Theo nhà sử học Hodja Hamdi Efendi thì ông là một đứa trẻ mồ côi rời bỏ quê hương từ rất sớm. Ông sống chủ yếu ở Çukurova, Maras, và Gaziantep, mặc dù các nhà sử học cho rằng ông mất ở vùng đất mà ngày nay gọi là Mersin.

Ông sống vào thời khủng hoảng chính trị và kinh tế của Đế quốc Ottoman. Các chủ đề chính trong thơ ông là thiên nhiên, tình yêu, nỗi nhớ nhà và cái chết. Trái ngược với thơ ca cung đình, ngôn ngữ trong thơ của Karacaoğlan dân dã, không trau chuốt nhưng dễ nhớ, dễ thuộc. Tình yêu dành cho phái đẹp chiếm một mảng lớn trong toàn bộ thơ của Karacaoğlan. Ông làm thơ theo các thể kosma, turku, mani, varsagi, ücleme, destan, güzelleme và kocaklama. Khoảng 500 bài thơ của ông được lưu truyền đến tận ngày nay.

3 bài thơ

HÃY GIỮ ANH BẰNG TÌNH YÊU

Hãy giữ anh bằng tình yêu của em
Đừng để xa rời quê hương yêu mến
Hãy đưa anh vào dáng em hãy bện
Để muôn đời anh được ở bên em.

Em hãy cản trở con đường của anh
Đừng cho nó dẫn anh về cái chết
Đưa anh vào mái tóc em, hãy buộc
Để anh trở thành một sợi chỉ vàng.

Bện vào tóc, anh sẽ rất vui mừng
Hương thơm ngát sẽ làm anh choáng váng
Và anh sẽ quay trở lại con đường
Trước mặt anh có em làm vật cản.

Dù em không yêu, anh vẫn vui thay
Anh vẫn của em đến ngày tận số
Chỉ im lặng nghe lời tên nô lệ
Cho dù anh không xứng với điều này.

GIÁ MÀ ANH

Giá mà anh trở thành làn khói xanh
Thành bông hoa cho em thò tay bẻ
Giá mà anh trở thành chiếc khăn lanh
Để cho em đem quấn vòng quanh cổ.

Để bên em suốt ngày anh được ở
Anh sẽ trở thành chiếc vòng đeo tay
Thành giọt thuốc nằm trong bình nhỏ
Để cho em đi kiếm suốt ngày.

Anh đang sống bằng ước mơ dịu êm
Sẽ được trở thành một tên nô lệ
Hay trở thành đồ trang phục của em
Hay trở thành cái chăn trên giường ngủ.

TẠI VÌ SAO

Tại vì sao em không đến với anh
Hãy đến đây cho anh làm nô lệ.
Trên mặt anh giọt nước mắt long lanh
Em hãy đến lấy khăn chùi giọt lệ.

Nhưng em không muốn nghe lời của anh
Áo quần em, lụa và nhung em mặc
Tình của anh vật cản không qua được
Trời không xe duyên hai đứa chúng mình.

Con đường anh chạy từ trên đồi cao
Dốc dựng đứng, còn bây giờ thoai thoải
Em nói với anh những lời cay đắng vậy
Và những lời em đâu phải tình yêu.

Anh không biết làm sao anh thắng nổi
Những đam mê và dục vọng của mình.
Thành người khổ hạnh mặc áo quần rách rưới
Anh sẽ vui lòng từ giã với em.

Thơ THỔ NHĨ KỲ - Yusuf Nabi

Yusuf Nabi (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: Yusuf Nâbi, 1642 – 10/04/1712) – nhà thơ, nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ.

Yusuf Nabi sinh ra trong một gia đình nghèo ở Şanlıurfa, Thổ Nhĩ Kỳ. Từ năm 1666 gia đình chuyển về Istanbul. Từ năm 1685 làm công chức và tham gia vào một số cuộc chinh phạt các nước. Ông sống ở thành phố Aleppo, Syria gần 25 năm và các tác phẩm của ông chủ yếu được sáng tác ở đây. Khi Baltacı Mehmed Paşa trở thành Đại tể tướng của Đế quốc Ottoman, ông trở về Istanbul và mất ở đây năm 1712.

Yusuf Nabi sáng tác bằng tiếng Ả Rập, tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và tiếng Ba Tư. Ông là tác giả của rất nhiều bài thơ ghazal nổi tiếng cũng như các trường ca và văn xuôi.

Toàn bộ sáng tác thơ của ông được đưa vào tập Divan, in năm 1841 và toàn bộ văn xuôi được in năm 1849. Tác phẩm thơ Hayriye thể hiện rõ nhất quan điểm về đạo đức và triết học của ông, dựa trên cơ sở của Giáo điều Islam, phê phán tệ ăn không ngồi rồi và thói giả nhân giả nghĩa của tầng lớp thống trị. Tác phẩm Fethname-i Kamenicę bằng văn xuôi mô tả trận đánh của quân đội Đế quốc Ottoman đánh chiếm thành phố Kamianets-Podilskyi (nay là Ukraine).

Tác phẩm chính

*Nâbî'nin Sûr-nâme’si

*Fethname-i Kamenicę

*Hayriye

4 bài thơ

ANH HIỂU RA DỐI GIAN

Anh hiểu ra dối gian – người anh lên cơn sốt
Hai má nóng bừng, anh ngã gục trong đêm này.

Bầu trời trở thành đen khi nghe những lời đau khổ
Con mặt trăng đang cười ai vậy trong đêm này?

Em hãy nói, có phải là anh không xứng đáng
Em làm điều tốt, còn anh lầm lỗi trong đêm này?

Hay là em không ưa bạn bè và anh uống rượu
Hay ai đã làm em xao xuyến trong đêm này?

Chỉ có hình bóng xa xôi của em cùng anh nói chuyện
Hãy nói cho ta sự thật, trong đêm này em đã mến ai?

Anh đau khổ đắm chìm trong nước mắt
Ngày tận thế của anh đã đến trong đêm này.

DÒNG SÔNG ĐANG GỌI AI

Dòng sông đang gọi ai, vang lên - điều này em có lỗi.
Chim hoạ mi đang líu ríu trên cành - điều này em có lỗi.

Ô, người đẹp hãy cho anh xin một nụ hôn!
Từng hơi thở đầy lửa tìmh - điều này em có lỗi.

Em hãy đến đây, hờ hững ghé mắt nhìn
Có tiếng kêu của kẻ say giữa ban ngày - điều này em có lỗi.

Anh đeo lá bùa lấy từ bàn tay đẹp của em
Những lời vu khống vây lấy anh - điều này em có lỗi.

Vẻ quyến rũ đã không còn trong những câu thơ
Không buộc tội ai, thi sĩ lặng im - điều này em có lỗi.

CHÉN RƯỢU UỐNG VÒNG QUANH

Chén rượu uống vòng quanh từng vòng - đến rồi đi
Biển đổ dồn sóng về phương Nam - đến rồi đi.

Người đưa tin mang hoa hồng cho người khách
Ngọn gió trên đồng tươi mát - đến rồi đi.

Đau khổ vì tình yêu không thuốc nào chữa được
Chúa Giê-su* cũng chịu lắc đầu - đến rồi đi.

Trong tim tôi có một nỗi đau còn ở mãi
Còn tình yêu – kẻ nô bộc một ngày, đến rồi đi.

Thần tình yêu tinh nghịch về tình yêu không nói trước
Ô, ta đã điên rồ qua đó - đến rồi đi.
_________
*Chúa Giê-su (Isa) – người Hồi giáo coi Jêsus Christ là một trong những nhà tiên tri đi trước Mahômét.

KHÔNG BIẾT ĐƯỢC

Có nên thực hiện lời hứa của mình – không biết được
Trong giờ tình yêu không có gì ngoài ba hoa – không biết được.

Đừng hỏi rằng có thể không uống rượu nữa chăng –
Nơi hỏi vậy, hoài nghi, không ai biết được.

Trong cái giờ phút mà người đẹp là của anh
Con tim bằng đá người tình không biết được.

Con gà trống khôn ngoan hơn những kẻ đang yêu
Lúc nào gáy, lúc nào im, điều này gà biết được.

Ô, Nabi, đau khổ vì tình không có ai
Ngoài cái người đã tặng khổ đau, không biết được.

NGƯỜI ĐẸP CÓ HÌNH DÁNG BUỒN

Người đẹp có hình dáng buồn, nỗi buồn không mang đến
Người đẹp mang đến giận hờn, người khác không mang đến.

Tôi ghen tỵ với những người chồng khôn ngoan:
Say ngã trong quán rượu nhưng chửi rủa về nhà không mang đến.

Âu yếm trong phút chốc mang lại cả nghìn vết thương
Con tim hững hờ tình yêu không mang đến.

Đôi tai tôi như cánh cửa nơi cổng trời
Những bài hát dưới trần niềm vui không mang đến.

Hồn say sưa với hoa hồng, càn rỡ với hoạ mi
Ô, Nabi, những bài hát của ngươi thuốc chữa lành không mang đến.

  
Một số nhà thơ những Thế kỷ Vàng Ba Tư:

Saadi
Hafez (Hafiz)
Omar Khayyam
Javad Nurbakhsh 
Khaqani
Rudaki
Thơ Rumi
Jami
Baba Taher
Fużūlī
Ali-Shi Nava’i
Nezami