Thơ THỔ NHĨ KỲ - Yunus Emre

 

Yunus Emre (1238 – 1320) – nhà thơ Thổ Nhĩ Kỳ, tín đồ của đạo Sufi, một nhánh của Hồi giáo. Ông là người có ảnh hưởng rất lớn đến văn hóa Thổ Nhĩ Kỳ.
 
Ông được coi là người đặt nền móng cho thơ ca bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Câu thơ đáng nhớ nhất “Sevelim ve sevilelim”, trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ có nghĩa là “Hãy yêu để được yêu”.
 
Cùng với Ahmet Yesevi và Sultan Walad, ông là những người đầu tiên sử dụng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ (chứ không phải tiếng Ả Rập hay tiếng Ba Tư) trong việc làm thơ.
 
Hình ảnh của Yunus Emre được truyền miệng qua những truyền thuyết. Ông là một ca sĩ lang thang, một tu sĩ Hồi giáo dòng Sufi. Sinh ra tại ngôi làng Sarikey gần Eskisehir, là một người theo chủ nghĩa khổ hạnh đã dành cả đời cho cuộc sống lang thang. Emre nói trong những bài thơ của mình: “Tôi đã đi khắp Rum (Tiểu Á) và Syria, cũng như tất cả các quốc gia miền thượng (Iran và Azerbaijan).
 
Yunus Emre là một trong những nhân vật tiêu biểu nhất trong lịch sử văn học Thổ Nhĩ Kỳ. Người ta biết rất ít về cuộc đời của ông. Di sản thơ ca của ông chỉ còn lại trong những bản ghi chép có niên đại khoảng thế kỷ 15-16. Những ghi chép này sau đó đã trở thành cơ sở cho việc hình thành tập “Divan” của nhà thơ. Không thể phủ nhận tính xác thực của những câu thơ trong tập “Divan”, tuy nhiên những nỗ lực truyền miệng nhất định gây ra những sai lệch so với văn bản gốc, cũng có thể cùng với thơ của Yunus Emre, thơ của các tác giả khác cũng được tập hợp vào đây.
 
Chủ đề chính trong các tác phẩm của ông là những cuộc du hành, những miền đất xa lạ, là nỗi nhớ nhà. Ông nói về bản thân rằng ông chưa bao giờ cầm bút trên tay hay đọc một cuốn sách nào, ngoại trừ cuốn sách của trái tim ông.
 
Gần thành phố Kula, Thổ Nhĩ Kỳ có lăng mộ của Yunus Emre.
 
4 bài thơ
 

HÃY ĐẾN XEM TÌNH LÀM GÌ TÔI VẬY
 
Tôi bước đi, trong người tôi cháy lên
Tình yêu đem vẽ hình tôi bằng máu
Tôi trở thành kẻ nô lệ cho tình
Hãy đến xem tình làm gì tôi vậy.
 
Tôi vừa giống như cơn gió xoay vòng
Vừa như bay trên mặt đường hạt bụi
Vừa lại giống như cơn lũ ngập tràn
Hãy đến xem tình làm gì tôi vậy.
 
Tôi hát lên giống như dòng nước suối
Khi tôi nhớ về người bạn của mình
Tôi nức nở, than vãn, tôi héo hon
Hãy đến xem tình làm gì tôi vậy.
 
Tôi đã buồn, giờ cho tôi vui lại
Hãy giết tôi hoặc hãy đến với tôi
Bởi vì tôi giờ đã kiệt sức rồi
Hãy đến xem tình làm gì tôi vậy.
 
Tôi lang thang xứ này qua xứ ấy
Nói một điều với tất cả mọi người
Nhưng lời của tôi chẳng có ai nghe
Hãy đến xem tình làm gì tôi vậy.
 
Tôi trở thành điên giống như Majnun
Trong giấc ngủ tôi mơ về người ấy
Khi thức giấc tôi hốt hoảng khóc tình
Hãy đến xem tình làm gì tôi vậy.
 
Ôi Yunus, ngươi tội nghiệp, đáng thương
Ngươi bị thương từ đầu cho đến cuối
Vì yêu người tôi thành kẻ lang thang
Hãy đến xem tình làm gì tôi vậy.
 
Gel Gör Beni Aşk Neyledi
 
Ben yürürüm yana yana
Aşk boyadı beni kana
Ne âkilem ne divane
Gel gör beni aşk neyledi
 
Gâh eserim yeller gibi
Gâh tozarım yollar gibi
Gâh akarım seller gibi
Gel gör beni aşk neyledi
 
Akar suların çağlarım
Dertli ciğerim dağlarım
Şeyhim anuban ağlarım
Gel gör beni aşk neyledi
 
Ya elim al kaldır beni
Ya vaslına erdir beni
Çok ağlattın güldür beni
Gel gör beni aşk neyledi
 
Ben yürürüm ilden ile
Şeyh anarım dilden dile
Gurbette halim kim bile
Gel gör beni aşk neyledi
 
Mecnun oluban yürürüm
Ol yâri düşte görürüm
Uyanıp melûl olurum
Gel gör beni aşk neyledi
 
Miskin Yunus biçareyim
Baştan ayağa yareyim
Dost elinde avareyim
Gel gör beni aşk neyledi.
  

TÌNH NHƯ BUỔI BÌNH MINH
 
Bạn bè ơi, một điều cần biết rõ
Rằng tình yêu giống như buổi bình minh
Một tâm hồn nếu như không có tình
Giống như cục băng, giống như hòn đá.
 
Chất độc nằm trong trái tim băng giá
Rồi sau rơi vào lưỡi rất nhẹ nhàng
Hãy luôn giữ những lời thật dịu êm
Lời giống như cuộc hành quân đáng sợ.
 
Trong những con tim có đầy ắp tình
Luôn ấm áp, cháy lên như ngọn lửa
Còn bóng tối trong con tim hóa đá
Như mùa đông của một năm khó khăn.
 
Ngôi nhà xinh đẹp trước mặt người tình
Rồi đây bạn sẽ nhìn ra cổng thánh
Cổng nhà bạn cũng sẽ trông rất giống
Như những ngôi sao trên tấm huy chương.
 
Hãy kìm nén sự âu lo, Yunus
Nếu bạn mong trở thành một chiến binh
Hãy đi tìm tình yêu trong chính mình
Tình giống như một bầu trời tuyệt đẹp!
  

CON TIM TÔI
 
Con tim tôi lại sục sôi điên cuồng
Cả người tôi giống như là cơn bão
Mắt lại tuôn dòng nước mắt đẫm máu
Nước mắt này muốn ngăn cản tôi chăng?
 
Biết làm gì? Người yêu không ở gần
Người yêu không ở trong tầm tay với
Nỗi đau tôi không thuốc nào chữa khỏi
Tôi lang thang khắp mọi nẻo quê hương.
 
Vết thương lòng không muốn được chữa lành
Tôi còn lại một mình, tôi mong nhớ
Và nước mắt thành một dòng sông đỏ
Cơn bão đang càn quét cánh rừng hoang.
 
Tôi đã trở thành hạt bụi bên đường
Em đi rồi và không quay lại nữa
Chằng lẽ em với trái tim hóa đá
Chẳng lẽ em là tuyết giữa trời xanh?
 
Giống như tên cướp lao ra chặn đường
Trên vách đá cheo leo đầy tuyết phủ
Tôi đến gặp người yêu và có lẽ
Đỉnh núi này tôi không thể leo lên.
 
Khi leo lên đỉnh núi nhìn xung quanh
Tôi bỗng thấy những đám mây dày đặc
Có phải là em đang buông mái tóc
Và em đang khóc nơi đó cho tình?
 
Yunus nhờ trái tim dẫn đường
Đang trên đường rời quê cha đất tổ
Không biết em ốm đau hay mạnh khỏe
Trong giấc mơ vẫn thấy bóng hình em.
  

ĐÔI MẮT ĐỂ NHÌN EM
 
Đôi mắt – để nhìn em
Bàn tay – để tiếp cận
Hôm nay tôi gửi hồn
Ngày mai hồn sẽ đến.
 
Hôm nay tôi gửi hồn
Em trả lời cho nó
Tôi không cần địa đàng
Tôi không cần ở đó.
 
Những anh em của tôi
Địa đàng mà chi vậy?
Vì bụi cây thiên tuế
Mà tôi khóc ở đây?
 
Trên thiên đàng gọi nhé
Gọi những kẻ trung thành
Khu vườn có cả tiên
Tôi không hề muốn có.
 
Thánh ban cho tất cả
Cho người vợ, con bò
Nhưng tôi mong chỉ là
Cho không còn đau khổ!
 
Tôi cho đi mọi thứ
Chỉ cần một người tình
Tôi không cần địa đàng
Và duyên trời định rõ.
 
Tôi đây khát khao em
Em khát khao không vậy
Đừng tàn nhẫn như thế
Để có được người tình.