Thứ Bảy, 3 tháng 10, 2020

Thơ Ả Rập - Nizar Qabbani

 


Nizar Tawfiq Qabbani (tiếng Ả Rập: نزار توفيق قباني; 21 tháng 3 năm 1923 – 30 tháng 4 năm 1998) – nhà ngoại giao, nhà thơ, nhà văn và nhà xuất bản người Syria. Phong cách thơ của ông kết hợp sự đơn giản và sang trọng trong việc khám phá các chủ đề về tình yêu, sự khêu gợi, nữ quyền, tôn giáo và chủ nghĩa dân tộc Ả Rập. Qabbani là một trong những nhà thơ đương đại được tôn kính nhất trong thế giới Ả Rập và được coi là Thi hào Dân tộc của Syria.
 
Tiểu sử
Nizar Qabbani sinh tại thủ đô Damascus của Syria trong một gia đình thương gia trung lưu gốc Ả Rập. Mẹ của ông, Faiza Akbik, là người gốc Thổ Nhĩ Kỳ. Qabbani lớn lên ở Mi'thnah Al-Shahm, một trong những vùng lân cận của Damascus cổ. Qabbani học tại Trường Cao đẳng Khoa học Quốc gia ở Damascus từ năm 1930 đến năm 1941. Sau đó, ông theo học luật tại Đại học Damascus, thường được gọi là Đại học Syria. Ông tốt nghiệp cử nhân luật năm 1945.
 
Khi còn là sinh viên đại học, ông đã viết tập thơ đầu tiên của mình. Đó là một tập thơ gồm những bài thơ lãng mạn có nhiều bài về cơ thể của người phụ nữ, gây ra làn sóng chấn động khắp xã hội bảo thủ ở Damascus. Để làm cho nó dễ chấp nhận hơn, Qabbani đã đưa tập thơ này cho Munir al-Ajlani, bộ trưởng giáo dục, người là bạn của cha ông và là một nhà lãnh đạo dân tộc chủ nghĩa hàng đầu ở Syria. Ajlani thích những bài thơ và tán thành chúng bằng cách viết lời tựa cho cuốn sách đầu tiên của Nizar.
 
Sau khi tốt nghiệp trường luật, Qabbani làm việc cho Bộ Ngoại giao Syria, làm Lãnh sự rồi làm Tùy viên Văn hóa tại một số thành phố thủ đô, bao gồm Beirut, Cairo, Istanbul, Madrid và London. Năm 1959, khi Cộng hòa Ả Rập Thống nhất được thành lập, Qabbani được bổ nhiệm làm Phó thư ký của UAR cho các Đại sứ quán của họ tại Trung Quốc. Ông đã viết rất nhiều trong những năm này và những bài thơ của ông từ Trung Quốc là một số trong những bài thơ hay nhất của ông. Ông tiếp tục làm việc trong lĩnh vực ngoại giao cho đến khi xin từ chức vào năm 1966. Vào thời điểm đó, ông đã thành lập một nhà xuất bản ở Beirut mang tên ông.
 
Nizar Qabbani kết hôn hai lần trong đời. Người vợ đầu tiên của ông là chị họ Zahra Aqbiq, họ có một con gái, Hadba, và một con trai, Tawfiq. Cuộc hôn nhân thứ hai của ông là với một phụ nữ Iraq tên là Balqis al-Rawi, một giáo viên mà ông gặp tại một buổi đọc thơ ở Baghdad. Balqis đã bị giết trong vụ đánh bom đại sứ quán Iraq ở Beirut trong Nội chiến Liban ngày 15 tháng 12 năm 1981. Cái chết của cô đã ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý của Qabbani, ông đổ lỗi cho toàn bộ thế giới Ả Rập về cái chết của cô. Họ có một con trai, Omar và một con gái, Zainab. Từ đó, Qabbani không kết hôn nữa.
 
Sau cái chết của Balqis, Qabbani rời Beirut. Ông chuyển đến Geneva và Paris, cuối cùng định cư ở London, nơi ông đã sống 15 năm cuối cùng của cuộc đời mình. Qabbani tiếp tục làm thơ và gây nhiều tranh cãi trong dư luận.
 
Năm 1997, Nizar Qabbani bị ốm nặng nhưng sau một thời gian ngắn khỏi bệnh vào cuối năm 1997. Vài tháng sau, ở tuổi 75, Nizar Qabbani qua đời tại London vào ngày 30 tháng 4 năm 1998 vì một cơn đau tim. Trong di chúc mà ông viết trên giường bệnh ở London, Nizar Qabbani viết rằng ông mong muốn được chôn cất ở Damascus quê hương. Nizar Qabbani được chôn cất ở Damascus bốn ngày sau ở Bab al-Saghir. Qabbani được người Ả Rập trên toàn thế giới thương tiếc với các chương trình phát sóng về những bài thơ nổi tiếng nhất của ông.
 
Qabbani bắt đầu làm thơ khi mới 16 tuổi. Trong hơn nửa thế kỷ sáng tạo, Qabbani đã sáng tác 34 tập thơ và nhiều tác phẩm văn xuôi.
 
26 bài thơ
 

1.CÓ NHỮNG CẢM GIÁC
 
Có những cảm giác mạnh hơn ngôn ngữ
Tình yêu và giọng nói là không thể so đo
Tôi làm thơ vô ích cho đến một khi mà
Tôi yêu người và muốn người yêu lại.
Có đam mê nặng hơn lời mà tôi đã nói
Lời nói hoặc môi: là một phép song đề.
Tôi ghét những gì mà tôi đã viết ra
Vấn đề ở chỗ: em là vấn đề khó xử.
 
 
2.EM THÂN YÊU
 
Em thân yêu, người yêu dấu của tôi
Trên mặt trăng còn có thơ tình nữa
Về tình yêu thì thầm loài hoa cỏ
Và cả lông chim, và những giọt mưa
Vậy thì tại sao ở đất nước của tôi
Người ta lại ném năm mươi viên đá
Vào bất cứ cô gái nào yêu một chàng trai.
  

3.HỄ CỨ YÊU VÀO
 
Hễ cứ yêu vào
Là tôi lại đổi thay.
Thế giới đối với tôi bỗng khác
Và hoàng hôn đến từ trong áo khoác
Còn mặt trời lại mọc ở đằng tây.
 
 
4.ÔI CHÚA ƠI
 
Ôi Chúa ơi, con tim của con sao mà chật chội
Người yêu của con lại coi như cả thế giới này
Hãy cho con trái tim, đừng keo kiệt Chúa ơi
Sao cho con tim này giống như bầu hoàn vũ.
 
 
5.EM HỎI TÔI
 
Em hỏi tôi về ngày sinh nhật của tôi
Thì lấy bút ghi, đừng nói điều gì khác:
Ngay khi em yêu tôi thì tôi được ra đời.
 
 
6.GIÁ MÀ RƯỢU
 
Giá mà rượu tự chảy ra khỏi bình
Và bao nhiêu kho báu ở trần gian
Cho anh một phút để ra quyết định
Với điều kiện phải từ chối yêu tình
Thì châu báu, du thuyền không giới hạn.
Anh vẫn chọn đôi mắt ngọc của em
Không phân vân và không hề tính toán.
  

7.ĐÔI MẮT ĐEN
 
Vẻ sâu thẳm của đôi mắt đen này
Sự trong sáng của đôi mắt không đáy.
Chỉ có hai điều tôi cầu xin Chúa:
Chỉ cần giữ cho tôi đôi mắt này
Và thêm vào cuộc sống một vài ngày.
Để sau đó, dù không nhiều, có thể
Thêm vào thơ tôi hai viên ngọc trai.
 
 
8.TÔI ĐÃ YÊU
 
Tôi đã yêu phụ nữ chừng hai vạn
Tôi đã giết phụ nữ hai vạn người
Nhưng khi nhìn thấy em, em yêu ơi
Tôi cảm thấy rằng tôi chưa từng sống.
 
 
9.CÓ MỘT PHÒNG ĐÔI
 
Có một phòng đôi trong khách sạn ở mặt trăng.
Muốn dành ngày cuối tuần với người tôi yêu mến.
Tôi không thích khách sạn trần gian cho lắm.
Vì từ bây giờ tôi chỉ thích ở mặt trăng
Nhưng không được phép nếu không có bạn
Liệu em có cùng tôi bay đến với chị Hằng?
  

10.EM ĐỪNG BUỒN
 
Em đừng buồn. Anh mãi mãi bên em.
Cứ để trăng cho các phi hành gia chinh phục
Bởi vì em trong đôi mắt của anh
Mãi mãi vẫn là vầng trăng đẹp nhất.
 
 
11.EM SAI RỒI
 
Em sai rồi, người yêu dấu của anh
Anh xin em đừng làm anh khổ nữa
Anh không nô lệ cho cảm xúc của mình
Trước khi em trở thành người yêu dấu
Với anh em là người yêu và mẹ
Và anh sẵn sàng quỳ gối trước em.
 
 
12.NHỮNG GÌ NGƯỜI TA NÓI VỀ TÔI
 
Những gì người ta nói về tôi đều là sự thật.
Họ nói về tình tôi và phụ nữ chẳng hề sai
Nhưng nói điều này họ chẳng hề đau
Nói điều này mà họ không hề biết
Rằng vì tình yêu đối với em mà tôi
Giống như Giê-su bị đóng đinh trên thập ác.
  

13.ĐÔI KHI TÔI KHÓC
 
Đôi khi tôi khóc thật dễ dàng
Không cần nguyên nhân giống như đứa trẻ.
Đôi khi tôi mệt mỏi vì đôi mắt của em
Đôi mắt màu xanh của em tuyệt đẹp.
Chỉ thiếu một chút gì rất nhỏ nhoi thôi.
Rằng tôi cảm thấy mệt mỏi với những lời
Tôi mệt mỏi vì những quyển sách tôi viết
Tôi mệt mỏi vì sự mệt mỏi của tôi.
 
 
14.MƯA ĐÊM ĐANG RƠI
 
Mưa đêm đang rơi trong đôi mắt của em
Con tàu của tôi đang bị chìm ở đó
Những bài thơ của tôi sẽ bị lãng quên.
Bởi vì gương thì không hề ghi nhớ
Mà chỉ có thể là sự phản ánh trong gương.
 
 
15.TÔI HỎI GIÓ
 
Tôi hỏi gió
Tên người yêu dấu của tôi
Và tôi hỏi mưa một câu hỏi khó.
Tôi biết gió chẳng hay
Rằng một hôm tôi từng bị cảm gió
Và cơn mưa hôm đó kéo rất dài.
 
 
16.MỌI THỨ ỔN
 
Mọi thứ ổn trong tình yêu chúng mình
Không có lý trí hay logic trong đó
Tình ở khắp nơi: khi không, khi có
Tình đi trên mặt nước chẳng bị chìm.
 
 
17.TÔI RƠI VÀO
 
Tôi rơi vào quỹ đạo của mắt em
Tôi bay lên, bay lên trên tấm thảm
Một đám mây màu hồng nâng tôi lên
Và đằng sau đám mây là màu tím.
Như quả địa cầu trần gian yêu mến
Tôi xoay vòng quanh đôi mắt của em.
  

18.CON CÁ VÀNG
 
Con cá vàng, xin hãy nghe tôi nói
Hãy thi hành những ước muốn của tôi
Tôi chỉ cần cá vàng làm sao đấy
Để em yêu, chỉ yêu một mình tôi
Cả trăm người phụ nữ kia hãy đuổi
Để em trở thành nữ hoàng biển của tôi.
 
 
19.SỰ ĐIÊN RỒ CỦA TÌNH YÊU
 
Sự điên rồ của tình yêu là toàn năng!
Nhưng đừng xét đoán để người không xét đoán
Có điều gì đó tuyệt vời hơn hẳn
Khi em để ngực trần.
 
 
20.CỞI ÁO QUẦN RA
 
Cởi áo quần ra mọi thứ sẽ rõ ràng
Điều kỳ diệu chưa từng trên trái đất.
Hãy cởi ra áo quần ra và cởi hết
Còn tôi im chỉ lặng, vâng.
Mọi ngôn ngữ cơ thể em biết hết.
 
 
21.TÔI THỀ LÀ
 
Tôi thề là không có phụ nữ
Chỉ có em và chỉ có em
Bằng ngực phải em làm chậm thời gian
Và em ban phước bằng ngực trái.
Tôi thề là không có phụ nữ
Chỉ có em và chỉ có em
Em thay đổi quy luật của trần gian
Em cấm những gì người ta được phép
Điều gì bị cấm em lại cho không
Chỉ có em.
  

22.TÔI THỀ
 
Tôi thề không có phụ nữ trên đời
Người đã tôn thờ tôi như đứa trẻ
Và em đã cho tôi uống sữa
Tặng đồ chơi và hoa
Chỉ có em như thế.
Em nhẹ nhàng như biển cả
Em duyên dáng như thơ.
Em âu yếm và em dụ dỗ
Không có ai như thế trên đời.
Mong tuổi thơ của tôi sẽ kéo dài
Cho đến năm mươi tuổi
Chỉ có em như thế mà thôi.
 
 
23.CỨ MỖI LẦN
 
Cứ mỗi lần, như với người yêu cuối
Đều nhận được lời từ chối từ tôi
Và tôi thường ngây thơ nói thế này:
“Em là cuối cùng, em là người cuối”.
Nhưng mà sau đó thì tôi yêu lại
Vì tình yêu tôi lại cháy hết mình
Và tôi lại vẫn nhắc đi nhắc lại:
“Em là người cuối, em người cuối cùng”.
 
 
24.MỘT KHI MÀ
 
Một khi mà tôi vẫn còn yêu em
Con chim bồ câu có đôi cánh xám
Thì nghĩa là Thánh Ala vẫn ngự giữa trời xanh.
  

25.EM THÂN YÊU
 
Em thân yêu, có lần em hỏi nhỏ:
Sự khác nhau giữa bầu trời và anh?
Sự khác biệt thế này em yêu ạ:
Đó là khi em cười lên vui vẻ
Thì anh quên rằng có bầu trời xanh.
  

26.HAI DÒNG SÔNG BUỒN
 
Đôi mắt em giống như hai dòng sông
Hai dòng sông buồn tê tái
Hai dòng sông này mang tôi trở lại
Ở cái nơi tôi lạc đến muôn đời
Và không bao giờ quay lại nữa em ơi
Đôi mắt của em là hai bài hát
Nhưng mà tôi không thể hát lên.
Trong mắt em một giọt nước mắt đen
Và một giai điệu vô cùng buồn bã.
 
Đôi mắt em như hai dòng sông buồn.
Ngày hôm nay làm tôi say mênh mang
Và tôi không biết được
Khi tôi châm điếu thuốc.
Tôi ngồi, tôi đốt cháy lên
Tôi đốt lửa bằng lửa của mình
Và ngọn lửa bên trong nuốt chửng.
Để nói rằng tôi yêu em
Mặt trăng của tôi, chị Hằng
Nhưng mà tôi không dám.
Những thứ tôi sở hữu và tôi cảm nhận
Là đôi mắt của em và nỗi buồn của tôi.
 
Những con tàu trong bến cảng của tôi sẽ khóc
Những cánh buồm trên cột buồm sẽ gục.
Rốt cuộc, số phận đen đủi đã hủy hoại tôi
Em dập tắt hy vọng ở trong lòng này
Làm sao ở lại mà không có em trong đêm tối?
Em thân yêu, em hãy nói với tôi.
 
Trong mắt tôi, em là Thánh Alla
Em là tia nắng của một ngày hè.
Em là màu xanh, em là ánh sáng.
Thế gian này không có kẻ đẹp hơn
Rời xa em? Làm sao tôi dám?
Tình yêu của ta đẹp hơn ánh sáng
Đẹp hơn khi tháng tư quay về
Hơn bông hồng trên mái tóc cô gái Tây Ban Nha.
Em đừng khóc, người mà tôi yêu mến
Nước mắt. Điều gì có thể buồn hơn điều này?
Những thứ tôi sở hữu và tôi cảm nhận
Là đôi mắt của em và nỗi buồn của tôi.
 
Nói rằng tôi yêu em, vầng trăng của tôi? -
Tôi không dám.
Tôi chỉ là người phiêu lãng
Tôi có gì trong cuộc đời này?
Đường đi, tên tuổi, vinh quang, ngôi nhà?
Mọi thứ đã bị lãng quên từ lâu lắm.
Tôi là đáy mà neo không thả xuống
Tôi là kẻ người thịt mắt trần.
Em thân yêu! Tôi làm gì được cho em
Chỉ nỗi cô đơn và điều lo lắng
Thì làm số phận làm sao chống.
Số phận của tôi là một vết thương
Một vết thương bao lâu mới chữa lành.
 
Tôi yêu em rất nhiều
Nhưng sau phút giây này em sẽ đi xa
Như ngọn lửa bất lực nhìn theo khói.
Tất cả những gì tôi sở hữu và tôi cảm thấy
Là đôi mắt của em và nỗi buồn của tôi.
 
 

Thơ Ả Rập - Ibn Quzman

 

Abu Bakr Muhammad ibn Isa Abd al-Malik ibn Isa ibn Quzman al-Zuhri (tiếng Ả Rập: أبو بكر محمد بن عيسى بن عبدالملك بن عيسى بن قزمان الزهري; 1087–1160) – nhà thơ Ả Rập xuất sắc dưới thời trị vì của vương triều Almoravid ở al-Andalus.
 
Xuất thân trong một gia đình văn hóa có tiếng. Ibn Quzman sinh ở Cordoba, sau đó ông chuyển đến Seville. Ông có một cuộc sống tương tự như cuộc sống của những người hát rong Languedoc, thích những bữa tiệc tùng, vui vẻ, uống rượu ngay cả trong tháng Ramadan. Ông kết thúc cuộc đời của mình như một tu sĩ Hồi giáo (imam) ở Cordoba.
 
Ông đã tạo ra một thể thơ mới – zajal (giai điệu). Theo một số nhà nghiên cứu, ông là nhà thơ quan trọng đầu tiên sử dụng thể thơ zajal và phổ biến nó. Thơ của ông viết bằng tiếng Ả Rập phương ngữ Andalucia, một số bằng tiếng Latinh. Các tác phẩm của ông ảnh hưởng đến thơ trữ tình và lời bài hát của vùng Provencal (Pháp) thời kỳ đầu. Những bài thơ của ông đầy những gợi ý, cường điệu, mỉa mai, chủ đề chính là mối quan hệ giữa những người trẻ tuổi.
 
Hầu hết các tác phẩm của ông được lưu giữ trong một bản thảo, được tìm thấy ở St.Petersburg năm 1881 dưới tên “Divan” (tuyển tập) với 149 bài zajal.
 
3 bài thơ
 

NGƯỜI YÊU CỦA TÔI
 
Người yêu của tôi đã bỏ ra đi
Giờ quay về để làm tôi đau khổ
Lại từ chối, lại gọi mời lần nữa
Không cho yên, chỉ vì sự tò mò.
 
Lời của em giống như một con dao
Em mở lời làm tôi ngay lập tức
Lưỡi tê dại và tôi không thể kịp
Không đủ thời gian nói hết một câu.
 
Còn gì ngọt ngào, đau đớn hơn tình yêu
Bình lặng hơn, đau đớn hơn xa cách?
Bằng niềm vui nỗi buồn tôi chúc phúc
Cho nghệ thuật bí ẩn tột cùng kia.
 
Vầng hào quang che khuất mặt trăng khuya
Em giống như từ trên trời xuống vậy
Em cứ nói cho tôi hay tội lỗi
Tôi – nô lệ của em, không muốn tự do!
 
Dù em thương hay em ghét gì tôi
Tôi vẫn quí vẫn thương em như vậy
Em nâng lên hay dìm tôi xuống đáy
Rồi như trăng, lại ẩn giấu sau mây.
 
Tôi chấp nhận, chỉ không muốn điều này
Là tin đồn và quan tâm vớ vẩn
Người khuyên nhủ, căn ngăn – tôi im lặng
Không nghe theo miệng lưỡi của người đời.
 
Suy cho cùng họ không hiểu gì tôi
Em không trung thành – nhưng tôi chung thủy
Chung thủy với em – tôi không có lỗi
Tôi tin rằng lẽ phải thuộc về tôi.
  

EM BỎ TÔI
 
Em bỏ tôi – tôi coi là số phận!
Em không để cho tôi câu trả lời
Giá biết ở đâu trên thế gian này
Tôi còn tìm thấy em như lòng muốn.
 
Em bỏ tôi dù tôi vẫn trung thành
Bởi vì em nghe theo lời ai đấy
Mọi ước mơ của tôi đều uổng phí
Giờ chỉ mình tôi với một nỗi buồn.
 
Vì tình yêu mà tôi chịu cực hình
Dù đau đớn tôi sẵn sàng cháy hết
Hãy lắng nghe một lời rất chân thật
Tôi chết đây – không có thuốc chữa lành…
 
Yêu là chết – không gì khủng khiếp hơn.
  

GẶP LẠI EM
 
Gặp lại em, tôi không ngước mắt lên
Tôi im lặng. Chào để làm chi vậy?
Nếu không yêu em thì tôi từ chối
Tôi đã là người xa lạ với em.
 
Nhưng tôi yêu và tôi vẫn đi tìm
Dù em đỏng đảnh và em gian dối
Chẳng lẽ để bệnh của tôi chữa khỏi
Không nơi nào có thuốc ở trần gian?
 
Có phải Chúa ban cho họ quyền năng
Những người đẹp vô thần và độc ác
Không có tâm hồn – chỉ là xác thịt
Nhưng có tâm hồn thì lại cô đơn?
 
Đừng mong chờ để họ ban phát tình
Đừng hy vọng chi những lần gặp gỡ
Lời hứa hẹn ở bên kia thế giới
Nơi người ta giữ lời hứa của mình!
 
Hiểu điều đó, tôi xin kết luận rằng:
Cần hợp lý duy nhất và có thể
Và cuộc đời tôi lập tức thay đổi
Còn bóng ma bị phân hủy trong sương.
 
Yêu – không yêu, có quan trọng lắm không?
Sao lại phí đời mình vì chuyện nhỏ?
Tôi tìm uống rượu và tôi vui vẻ
Và những âu lo mệt mỏi tôi quên.
 
Tình yêu một phía có ích gì chăng?
Tình là gì nếu như tiền chẳng có
Nếu bạn giàu – hãy cám ơn phận số
Còn bạn nghèo – bạn là một tù nhân.
 

Thơ Ả Rập - Abdallah ibn al-Mu'tazz

 


Abdallah ibn al-Mu'tazz (tiếng Ả Rập: عبد الله بن المعتز, tiếng la tinh: ʿAbd Allāh ibn al-Muʿtazz; 861 – 17 tháng 12 năm 908) là con trai của Caliph al-Mu'tazz và ông cũng từng lên ngôi Caliph trong một ngày đêm, tuy nhiên, ông được biết đến như một nhà thơ Ả Rập hàng đầu và là tác giả của “Kitab al-Badi”, một tác phẩm nghiên cứu sớm nhất về thơ ca Ả Rập.
 
Abdallah ibn al-Mu'tazz sinh ở Samarra, Iraq với tư cách là một hoàng tử của hoàng gia nhưng lại có một tuổi thơ bi thảm trong những âm mưu của triều đại Abbas. Ông nội, caliph al-Mutawakkil, bị ám sát khi Ibn al-Mu'tazz mới 2 tháng tuổi. Cha của Abdallah ibn al-Mu'tazz là al-Mu'tazz, Caliph thứ 14 của Abbas lên nắm quyền vào năm 866 nhưng cũng bị sát hại vào năm 869. Bản thân Abdallah ibn al-Mu'tazz  cũng bị lôi kéo vào những cuộc đấu tranh của triều đại và trong một ngày được trao ngai vàng. Tuy nhiên, ngay ngày hôm sau ông bị lính của triều đình do chính cháu trai của ông cầm đầu lật đổ và vài ngày sau đó bị xử tử.
 
Ibn al-Mu'tazz sớm làm thơ và nghiên cứu lý thuyết về nghệ thuật thơ. Thể loại yêu thích của ông là thơ tình, thơ miêu tả thiên nhiên và uống rượu. Ông là người sành thơ Ả Rập cổ đại, không ngừng phát triển những hình ảnh truyền thống của nó. Đồng thời, ông cũng chú ý đến phong cách mới được các nhà thơ thế kỷ 8-9 du nhập vào thơ ca Ả Rập. Thơ của ông được người đương thời coi là một trong những đỉnh cao của thơ ca Ả Rập.
 
10 bài thơ
 

KHÔNG UỐNG RƯỢU VÀO BUỔI SÁNG
 
Ta không nên uống rượu vào buổi sáng
Mà tốt nhất chỉ nên uống về đêm
Buổi sáng giống như màu tóc bạc trắng
Còn đêm là màu của tuổi trẻ – màu đen.
 
Và ta không thể giấu những người tình
Trong buổi sáng trước ánh mắt người khác
Chỉ giấu họ khi bóng đêm bao trùm
Trong vẻ lặng yên của đêm dịu mát.
  

AI CHỈ THÍCH KHOÁI LẠC
 
Những ai chỉ thích khoái lạc với tình
Chỉ đáng khen mà không cần trách móc.
Cuộc sống là gì? Chỉ là khoảnh khắc
Mà chúng ta đánh cắp ở tử thần!
 
Ai đó dù thận trọng và khôn ngoan
Vẫn đánh mất trí khôn trong bữa tiệc
Với người yêu, với bạn bè cháy hết
Khi đồ ăn đưa ra, rượu rót tràn.
 
Ngọn lửa này một khi đã cháy lên
Càng tiếp thêm cho ta nguồn sức lực
Để ta sống vui, để ta sống hết
Những tháng năm rất ngắn ngủi của mình.
 
Em của tôi với nụ cười rõ ràng
Em chinh phục tim tôi bằng tình cảm
Em xinh đẹp lung linh, em tỏa sáng
Trong tình yêu, trong cơn giận nồng nàn.
 
Rót rượu vàng óng và bọt sủi lên
Em âu yếm đến gần đưa tôi uống
Tôi uống từng ngụm và tôi chiêm ngưỡng
Thân hình em qua chiếc cốc dát vàng.
  

TÔI TRỞ THÀNH KẺ NÔ LỆ
 
Tôi trở thành kẻ nô lệ khi yêu
Coi lời nói dối gian là sự thật
Tôi giống như con linh dương mắc kẹt
Giữa lưới dày của cái bẫy giăng ra.
 
Niềm đam mê giờ tôi mới hiểu ra
Tình có sức mạnh và bao quyền lực
Tôi tha thứ cho mình nhưng cố sức
Nguyền rủa tình khi tình đã ra đi.
 
 
CHỈ GẶP GỠ TRONG ĐÊM
 
Chỉ gặp gỡ người tình vào ban đêm
Khi còn mặt trời không nên gặp gỡ
Những người yêu nhau khắp nơi vẫn thế
Chỉ trong đêm, khi tất cả ngủ yên.
  

NGÀY THÁNG ĐÃ LẤY ĐI
 
Ngày tháng đã lấy đi niềm vui, rượu, tình yêu
Tuổi trẻ hăng say thay bằng mái tóc bạc trắng
Trên gương mặt không còn vẻ đẹp và tươi tắn
Tôi xóa dấu vết của tôi trong cuốn sách đời.
 
 
NĂM THÁNG TRÔI
 
Năm tháng trôi, tôi quên rằng đã từng yêu
Màu tóc bạc không thể thay màu khác
Tôi ghét kẻ ngốc với bộ râu như tuyết
Sao mỹ nhân lại yêu một ông già?
  

TÔI KHAO KHÁT ĐỢI CHỜ
 
Tôi khao khát, đợi chờ và nhận ra mình ngớ ngẩn
Em đã lừa dối tôi như trong một trò đùa
Đêm nay dài vô tận như em muốn hôm qua
Nhưng em keo kiệt không cho đêm kéo dài đến sáng.
 
 
NGƯỜI YÊU CHUỐC RƯỢU
 
Người yêu chuốc rượu cho tôi say nghiêng ngả
Có mùi hương trong hơi thở ấm nồng
Em là sự hoàn hảo, em thật nhẹ nhàng
Những quả táo chín hồng tỏa sáng trên gò má!
  

EM THAN PHIỀN
 
Em than phiền, nước mắt là dấu vết của khổ đau
Nước mắt hòa với máu chảy dài trên má:
“Chúng mình sẽ bí mật gặp nhau bao lâu anh nhỉ
Để tìm sự giải thoát khỏi sự dày vò vô lượng ở đâu?”
 
 
AI ĐÀO HUYỆT
 
Ai đào huyệt để dành cho người khác
Chính kẻ này sẽ bị rơi xuống huyệt.

Thơ Ả Rập - Bashar ibn Burd

 


Bashār ibn Burd (tiếng Ả Rập: بشار بن برد; 714–783) – nhà thơ Ả Rập gốc Ba Tư. Nhiều học giả Ả Rập coi Bashar là nhà thơ “hiện đại” đầu tiên và là một trong những người tiên phong trong văn học Ả Rập. Ông là nhà thơ đã có ảnh hưởng lớn đến các thế hệ nhà thơ sau này.
 
Bashar ibn Burd sinh ở thành phố Basra. Ông lớn lên trong môi trường văn hóa phong phú của Basra và thể hiện tài năng thơ ca của mình ngay từ khi còn nhỏ. Năm 762, ông chuyển đến Baghdad. Ông nổi tiếng về lòng dũng cảm, tính độc lập và tính cách sắt đá, được coi là người tạo ra một phong cách thơ Ả Rập mới. Trong suốt cuộc đời của mình, ông đã rất nổi tiếng với tư cách là một nhà thơ – dễ dàng thu hút được đám đông người nghe, đặc biệt là ở quê hương Basra của mình.
 
Từ khi chuyển đến Baghdad, Bashar kết thân với Caliph al-Mahdi. Do chủ nghĩa tự do của mình, al-Mahdi đã ra lệnh cho ông không được viết thêm những bài thơ tình nhưng Bashar đã vi phạm lệnh cấm thường xuyên. Có thể vì điều này mà năm 783 ông bị bắt giam và bị hành quyết ngay sau đó.
 
2 bài thơ
 


ĐÊM KHÔNG CÓ NGƯỜI YÊU
 
Đêm không có người yêu, đêm dài lắm!
Cả thế gian trôi vào cõi vĩnh hằng
Dường như muôn thuở không còn ánh trăng
Khi người yêu bây giờ xa cách hẳn.
 
Tôi mong tìm ra phút giây tĩnh lặng
Ngồi một mình cùng với chén rượu vang
Nghe tiếng chim vui hót ở trong vườn
Về những ngày có em tôi hồi tưởng.
 
Nhưng làm sao quên được người yêu dấu
Biết làm sao để không nhớ đến người
Giá như có thể mua được tình yêu
Tôi trao hết những gì mà tôi có.
 
Tôi đi vào trận đánh vì người ấy
Giải thoát cho em hết những đau buồn
Nhưng em đâu cần tấm lòng chân thành
Khi tình yêu của tôi em từ chối.
 
Trong những đêm mất ngủ tôi đã khóc
Bằng những lời âu yếm đã van xin
“Ubeida! – tôi khẽ gọi tên em –
Hãy quay về, cho dù em khinh miệt!”
 
Tôi đã từng khóc vì em ngày trước
Nước mắt tuôn dài như một dòng sông
Và tôi đã từng năn nỉ với em
“Hãy ở lại hoặc là anh sẽ chết.
 
Em ra đi làm sao tôi biết được
Có một ngày nào đó sẽ quay về
Cho tôi thoát khỏi nỗi đau khổ này
Và cho chuỗi ngày buồn đau chấm dứt”.
 
Ai từng khóc trong những đêm cô độc
Gọi tên Thánh và nài nỉ van xin
Để Ngài tha thứ cho những lỗi lầm
Nhưng những ngày đến sau này đã khác.
 
Khổ thân tôi khi nghĩ về người đẹp
Là tôi quên hết quyền lực bề trên
Tôi quên hết tất cả những thánh thần
Quên giờ cuối cùng trong ngày phán xét.
 
Và không còn biết ăn năn gì hết
Và tôi đây không hối hận bao giờ
Khổ thân tôi – tôi là kẻ đang yêu
Nhưng đang nhớ về người trong xa cách.
 
Tôi di chuyển giống như con bọ cạp
Với thuốc độc đã ngấm vào trong người
Tôi sợ rằng hành trình cuối của tôi
Chỉ còn lại với những lời khóc thét.
 
Tôi không sống đến một ngày tốt đẹp
Không sống đến ngày em tỏ lòng thương
Tôi sẽ chết vì những ngày đau buồn
Và em đừng lấy làm điều kinh ngạc.
 
Nếu em ra câu hỏi cho người khác
Họ trả lời: “Hắn chết vì yêu người
Hắn đã yêu nhưng không được người yêu
Vì đau khổ mà hắn ta đã chết…”
 
 


ĐÊM ĐÃ ĐẾN ĐÂY
 
Đêm đã đến đây và em lần nữa
Lại dìm tôi vào vực thẳm nỗi đau
Một lời hứa mà em nói ngày nào
Giờ hóa ra chỉ là lời gian dối.
 
Anh đã ở đâu? Anh ở Basra
Mà có thể là bên bờ địa ngục
Thân hình mảnh mai, đôi mắt tuyệt đẹp
Và lời như thuốc độc giết người ta!
 
Tôi hỏi em: “Khi nào ta gặp gỡ?”
Em nhìn tôi bằng ánh mắt tinh ranh.
Em bảo rằng: “Em con gái nhà lành
Sợ gặp gỡ với anh mang tiếng xấu”.
 
Và tình yêu chiếm tôi từ phút đó
Tình trở thành tai họa mới của tôi
Tình vây lấy, quay cuồng trái tim này
Tình cuốn tôi giống như dòng nước lũ.
 
Em tỏa sáng như mặt trời vừa lên
Em ra về, hoàng hôn liền buông xuống
Tôi sẽ chết vì tình, không hàn gắn
Nếu thiếu vòng tay êm dịu chữa lành.
 
Tâm trí sáng của tôi nhuốm màu đen
Nhưng điều này em làm sao biết đến
Tôi sẽ gửi cho em bằng câu chuyện
Kể về tôi, vì em trở thành điên.
 
Tôi trao em tình yêu như món quà
Và tôi vẫn mong tình em đáp lại
Nhưng có một điều mà tôi nhận thấy
Tôi giữa đám đông em chẳng nhận ra.
 
Tôi mong em nhận lấy tình yêu này
Dù có điều phũ phàng trên thực tế
Tôi dại khờ, tôi bị em quyến rũ
Tôi yêu em, em đã bỏ bùa tôi.
 
Và giá như tôi cố đuổi xua tình
Tôi để cho tình cuốn theo chiều gió
Thì ngọn gió vẫn mang tình trở lại
Vẫn để tình nảy nở ở trong tim.
 
Xin em hãy xua đi cơn khát tình
Hãy cho tôi được uống nguồn nước sạch
Để ngày cuối cùng trong giờ phán xét
Lòng tốt của em sẽ được ban ơn.
 
Em hãy đến đây trong ngày gặp gỡ
Như ý thích – tức thì và ngẫu nhiên
Cho dù em lầm lỗi cả trăm lần
Tôi vẫn tha thứ cho em tất cả.
 
Tôi không thể cưỡng lại sự khát khao
Không có em, tôi mỗi ngày héo úa
Mặt trời hãy mọc và ra tay chữa
Còn nếu không, tôi chết giữa ngày mưa.
 
“Bạn hãy gọi ra tên của người yêu” –
Những bạn bè thường bảo tôi như vậy
Nhưng tôi láu lỉnh, tôi lừa dối họ
Tên người yêu tôi vẫn chẳng nói ra.
 
Chỉ khi hai người giữa cánh đồng hoang
Tôi gọi tên em như một vị thần.
 

Chủ Nhật, 4 tháng 3, 2018

Thơ Ả Rập - Abū-Nuwās


Abū-Nuwās (750 – 810) – là một trong những nhà thơ Ả Rập xuất sắc thời trung cổ. Ba trăm năm trước Omar Khayyam, Abu Nuwas nói về cuộc đời người ngắn ngủi, khuyên người đời hãy biết quí trọng mỗi phút giây của cuộc đời mình và hãy biết vui với tình, như là thứ an ủi duy nhất để quên đi những sóng gió ba đào của số kiếp. 

Tiểu sử
Abū-Nuwās sinh ở Ahvaz, Ba Tư, xuất thân từ gia đình nghèo. Abū-Nuwās là nhà thơ tiêu biểu của “phong cách mới”, thời đại nhà nước Ả Rập trở thành Khalifat. Thơ của Abu Nuwas nổi tiếng thế giới lần đầu tiên in bằng tiếng Đức năm 1855 do các nhà khoa học Ả Rập sưu tập thành tuyển tập có tên gọi “Divan”. Các nhà nghiên cứu châu Âu gọi Abu Nuwas là “Anacreon của Ả Rập” hay “Heine của Ả Rập”. Những đề tài chính của thơ Abu Nuwas là về rượu (khamriyyat), và tình yêu với người cùng giới (mudhakkarat).

Là người theo chủ nghĩa khoái lạc, Abu Nuwas đề cao cuộc sống tự do, đề cao rượu và tình ái, trở thành một nhân vật huyền thoại của “Nghìn lẻ một đêm” và nhiều giai thoại cũng như truyện tiếu lâm Ả Rập. Abu Nuwas là nhà thơ có sự ảnh hưởng đến nhiều nhà thơ lớn của Ả Rập và Ba Tư sau đó như Omar Khayyam, Hafez…

Thư mục
*O Tribe That Loves Boys. Hakim Bey (Entimos Press / Abu Nuwas Society, 1993). With a scholarly biographical essay on Abu Nuwas, largely taken from Ewald Wagner's biographical entry in The Encyclopedia of Islam.
*Carousing With Gazelles. Subtitle: Homoerotic Songs of Old Baghdad. Translated by Jaafar Abu Tarab. New York, 2005.
*Jim Colville. Poems of Wine and Revelry: The Khamriyyat of Abu Nuwas. (Kegan Paul, 2005).
*Philip F. Kennedy. The Wine Song in Classical Arabic Poetry: Abu Nuwas and the Literary Tradition.. (Open University Press, 1997).
*Philip Kennedy: Abu Nuwas: A Genius of Poetry, OneWorld Press, 2005. 




9 bài thơ

HÃY NHẪN NHỤC

 Hãy nhẫn nhục, đằm thắm với người tình
Đường tình yêu là con đường dịu êm.
Chớ giận người khi người ta đột ngột
Giận dỗi, lạnh lùng và thích cô độc.
Đừng lặng im, cau có, cằn nhằn
Vũ khí của anh – những lời dịu êm.
Trong đêm vắng lời nhắc đi nhắc lại
Và người sẽ là của anh mãi mãi.


TÔI ĐAU ĐỚN

Tôi đau đớn, tôi gọi ông thầy thuốc
Nhưng ông thầy bệnh tôi không chữa được.
“Không phải tôi chữa được bệnh của anh
Mà cái người anh thường nói: “Yêu em”.

Không thầy thuốc mà gọi người yêu anh
Bệnh của anh, bệnh tai ác – bệnh tình”.


HOA HỒNG ĐANG MỈM CƯỜI

Hoa hồng đang mỉm cười
Con suối kêu róc rách.
Hoạ mi cao giọng hát
Giữa xanh thắm bầu trời.

Bạn bè tôi uống rượu
Cùng với tôi ngoài trời.
Không có gì trên đời
Quí hơn tình bạn hữu.

Dưới chén tròn vành vạnh
Trong say đắm mùa xuân
Uống rượu cùng bè bạn
Và vui vẻ, hân hoan.

Họ không tìm giàu có
Và không kiếm vinh quang
Mà uống say rồi nằm
Lăn ra trên thảm cỏ.


HÔN ANH NÀO

Hôn anh nào, anh xin
Và em không từ chối
Em hạnh phúc, còn anh
Ngỡ rằng quá ít ỏi.

Hôn anh thêm lần nữa
Thật hào phóng, đừng nhìn.
Chẳng lẽ nào em nỡ
Keo kiệt thế với anh?

Cười với tôi người yêu
Rồi hôn tôi lần nữa:
“Nếu mà em cứ chiều
Anh sẽ còn đòi nữa.

Như trẻ con, chẳng khác
Khi được tặng đồ chơi
Chưa kịp chơi thoả thích
Đã đòi cái khác rồi”.


CHO EM VUI

Cho em vui – anh chết vì đau khổ
Im lặng muôn đời… Điều này không lâu nữa.

Con tim em sẽ dễ dàng quên anh
Còn anh chết – giữ lời hứa trung thành.

Dưới trăng này tất cả đều thay đổi
Em phụ tình anh, em lạnh lùng đến vậy.

Nhưng nếu trong mắt em anh chẳng ra gì
Thì sự thật muôn đời em chẳng nhìn ra.


ÔI ĐÊM NÀY TUYỆT VỜI

Ôi đêm này tuyệt vời
Đêm dịu dàng âu yếm
Tôi với người yêu tôi
Nâng chén tình uống cạn.

Tôi hôn em say đắm
Em hào phóng với tôi
Tôi hạnh phúc trọn vẹn
Với em trong đêm này.


TÔI CHẲNG BAO GIỜ

Tôi chẳng bao giờ từ chối rượu vang
Lên môi hồng chỉ muốn hôn không ngừng.

Khi sợi chỉ cuộc đời còn chưa đứt
Thì lạc thú của đời cần nắm bắt.

Hãy uống rượu và biết vui với tình
Bởi trên đời chẳng gì tuyệt vời hơn.

Khi hoa hồng nở rộ trên đôi má
Thì tất cả sự tuyệt vời trong đó.

Những ngón tay thanh mảnh ôm chén tròn
Là vẻ đẹp kỳ diệu chốn trần gian.



TA UỐNG RƯỢU LÂU NĂM

Ta uống rượu lâu năm
Hôn người em duyên dáng
Điều gì đến cứ đến
Ta đây chẳng bận lòng!

Một khi chưa vỡ tung
Sợi dây từ cuộc sống
Thì ta đây vẫn uống
Nước đắng này là vàng.

Ta chẳng giấu gì em
Ta trao em tất cả
Vì nụ cười tươi trẻ
Vì rượu, vì tình em.

Bàn tay đẹp của em
Hãy cầm lên bát rượu
Hãy uống cạn tận đáy
Và trả lại chén không.

Đưa bàn tay cho anh
Hãy chìm vào quên lãng
Hãy mở bờ môi thắm
Đón nhận một nụ hôn!


KHÓC MÀ LÀM GÌ EM

Khóc mà làm gì em
Tiếc thương gì quá khứ
Hãy rửa mặt, vui vẻ
Hãy uống rượu và quên.

Rượu vang có mùi hương
Làm sảng khoái tâm hồn
Bình rượu còn đầy ắp
Hãy rót rượu đi em!

Mọi thứ ở trần gian
Đều không là vĩnh cửu –
Ôm ấp và ân ái
Ngày vui sẽ chóng tàn.

Nhưng còn lại rượu vang
Cho niềm vui mãi mãi
Với bạn bè vui vẻ
Xua đi những nỗi buồn!